Παρά την άνοδο της απασχόλησης και της αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού αλλά και την υποχώρηση της «υποτονικότητας» της αγοράς εργασίας -το δεύτερο τρίμηνο του 2023- οι κενές θέσεις εργασίας στην Ελλάδα συνεχίζουν να αυξάνονται με αρκετούς κλάδους να υποφέρουν εξαιτίας της έλλειψης εργαζομένων.
Τουρισμός, εστίαση, κατασκευές, βιομηχανία, ασφάλεια, πληροφορική και αγροτικός τομέας καταγράφουν σημαντικά κενά στις θέσεις εργασίας παρά το γεγονός πως υπήρξε εισροή ανθρώπινου δυναμικού από τρίτες χώρες λειτουργώντας ως «ένεση» απασχόλησης.
Αριθμοί που τρομάζουν
Τα στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) για τις κενές θέσεις εργασίας είναι ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί. Ανέρχονται σε αρκετές χιλιάδες όπως προκύπτει από στοιχεία που αφορούν το β’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι κενές θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 36,2% σε ετήσια και 13% σε τριμηνιαία βάση.
Χαρακτηριστικό είναι το ρεπορτάζ της ΕΡΤ και των δυσκολιών που αντιμετωπίζει επιχειρηματίας ο οποίος αναζητά απεγνωσμένα να καλύψει κενά εξειδικευμένου προσωπικού στην επιχείρησή του που δραστηριοποιείται στον τομέα των ασφαλειών.
Μεγάλα κενά στον κατασκευαστικό κλάδο
Μεγάλα κενά σε ανθρώπινο κεφάλαιο καταγράφονται και στον τομέα της πληροφορικής, ιδιαίτερα μετά την έλευση πολυεθνικών που έσπευσαν να αξιοποιήσουν τους εξειδικευμένο τοπικό δυναμικό.
Προγραμματιστές, αναλυτές δεδομένων, αλλά και ειδικότητες που έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη λογισμικού είναι δυσεύρετες.
Ακόμη πιο δύσκολα είναι τα πράγματα στον τομέα των κατασκευών όπου το ανεκτέλεστο των μεγάλων τεχνικών εταιρειών ήδη ξεπερνά τα 16 δισ. ευρώ κι ετοιμάζονται να προκηρυχθούν έργα άλλων 40 δισ. ευρώ. Οι ειδικότητες που λείπουν από τις κατασκευές, όπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι του κλάδου αφορούν τόσο στελεχιακό δυναμικό όπως μηχανικούς, αλλά και χειριστές μηχανημάτων και εργοταξιάρχες.
Μεγάλα κενά στον τουρισμό
Τουρισμός, εστίαση, βιομηχανία και αγροτικός τομέας βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με χιλιάδες ελλείψεις.
Σύμφωνα με έρευνα του ΕΜΠ που ανέδειξε το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ ως σημαντικότεροι παράγοντες που δημιουργούν το πρόβλημα στην εστίαση είναι η αλλαγή επαγγελματικής δραστηριότητας λόγω πανδημίας, η επιδοματική πολιτική της κυβέρνησης και η μετανάστευση εργαζομένων σε άλλες χώρες, λόγω Covid-19.
Πρωταθλήτρια η Αττική
Στην κορυφή με τις περισσότερες κενές θέσεις βρίσκεται η Αττική (3.072 άτομα), ακολουθεί η Κρήτη και η Θεσσαλία (980 άτομα).
Η εξήγηση για το φαινόμενο αυτό είναι πως πρόκειται για θέσεις υψηλών προσόντων σε προηγμένα προϊόντα και υπηρεσίες. Υπάρχουν, όμως, ανάγκες και σε τεχνικά επαγγέλματα.
Ενδιαφέροντα στοιχεία
Αν ανατρέξουμε στην έκθεση για «το εργατικό δυναμικό και τις δημογραφικές εξελίξεις στην Ελλάδα», τον Σεπτέμβριο του 2009, το εργατικό δυναμικό ξεπερνούσε τα 5 εκατ. άτομα, εκ των οποίων οι απασχολούμενοι ήταν 4,5 εκατ. και οι άνεργοι 510.000.
Η αναφορά στο 2009 γίνεται καθώς η ανεργία τότε βρισκόταν στο 10% δηλαδή σε παρόμοια επίπεδα με σήμερα.
Συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού κατά 362.000 άτομα
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το εργατικό δυναμικό πλησίασε τα 4,7 εκατ. άτομα, με τους απασχολούμενους να ανέρχονται σε 4,2 εκατ. και τους ανέργους σε 468.000. Συνεπώς,καταγράφεται συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού κατά 362.000 άτομα σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2009.
Το ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων και το ισοζύγιο μεταναστευτικών ροών
Αναζητώντας εξηγήσεις για την συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού οι μελέτες εστιάζουν κατά βάση σε δύο δημογραφικά ισοζύγια: Το ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων και το ισοζύγιο μεταναστευτικών ροών.
- Η υπογεννητικότητα είναι εντονότερη στη χώρα μας και οδήγησε στη σταδιακή μείωση του πληθυσμού.
- Οι σημαντικές εκροές ανθρώπινου κεφαλαίου (brain drain) στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης.
Δυσκολία ως προς την εύρεση ανθρωπίνου δυναμικού
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με έρευνα της Manpower (ManpowerGroup Talent shortage survey, Μάρτιος 2023), το 77% των συμμετεχόντων, Ελλήνων εργοδοτών, δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν, το 2023, δυσκολία ως προς την εύρεση ανθρωπίνου δυναμικού με τον κατάλληλο συνδυασμό ικανοτήτων και τεχνικών δεξιοτήτων, προκειμένου να καλύψουν τις ανοιχτές θέσεις εργασίας. Το αντίστοιχο ποσοστό στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας ανερχόταν σε περίπου 60%.
Τα επόμενα χρόνια
Τα επόμενα χρόνια το φαινόμενο θα πάρει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις. Αν αναλογιστεί κανείς την υπογεννητικότητα που μαστίζει τη χώρα θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως οι επιχειρήσεις θα καταφύγουν στην αναζήτηση ξένων εργαζομένων με τον τουρισμό να είναι σε ρόλο οδηγού και να ακολουθεί ο κατασκευαστικός κλάδος.